|
Tramcolumn
190
NIEUW EN (K)OUD
(230613)
Foto's van Tom Mulder
tenzij anders vermeld
tommulder@amsterdamsetrams.nl
Amsterdam, Rotterdam en Den Haag stonden in de 50-er
jaren van de vorige eeuw bekend om hun verouderde, vooroorlogse
trammaterieel. Het was een tramparadijs voor hobbyisten met veel ca. 50
jaar oude vaak bijna niet-remmende twee-assige trams. De trage
Amsterdamse drieassers, die vanaf 1949 binnenstroomden, waren de
uitzondering.
411 als wachtwagen op de Prins Hendrikkade met de klassieke
wagennummers.
Maar vanaf het voorjaar van 1957 veranderde het imago van
de Amsterdamse trams spectaculair en sensationeel. Er ontstond
letterlijk een verschil van dag en nacht tussen het oude en het nieuwe
materieel. Dat kwam natuurlijk door het nieuwe karakter van de
enkelgeledes en ook door de voor Amsterdam ongewone draaistellen bij de
gelede wagens in plaats van de twee of drieassige trucks.
411 lijn 27 Stationsplein. De 411 heeft de nieuwe wagennummers.
Die voor veel
comfortabeler trams en het heel veel mooiere geluid van de draaistellen én de wielen zorgden. De oude tweeassers stonden bekend als stotende
trams, waarin je je altijd GOED moest VASTHOUDEN. Helemaal als ze
DUBBELE REMMEN hadden.
470, lijn 3, Wijttenbachstraat, oude cijfers.
Gesloten balkondeuren was ook iets, waar het GVB
bij het oude materieel bijna nog nooit van had gehoord. Bij de nieuwe
geledes kwam je binnen alsof je bij de Koningin of Koning op bezoek
ging. Je kreeg nog net geen welkomstdrankje gepresenteerd en werd je jas
aangepakt.
470, nieuwe cijfers, lijn 3, Celebesstraat.
In de winter was het er aangenaam warm en het GVB personeel
was in de nieuwe trams gekleed of het hartje zomer was. Hun collega’s op
het oude materieel waren daarentegen gekleed in dikke winterjassen en de
bestuurders droegen dikke handschoenen.
454, lijn 3, Celebesstraat, 1958.
Ze bliezen ’s winters regelmatig
in hun handen om ze te verwarmen en ze hadden ook nog rode neuzen (van
de kou...). Je kunt je niet meer voorstellen, dat de oudste Unions en de
eerste veertien trams van de Gemeentetram 100 jaar geleden totaal geen
balkonafscherming tegen winterse temperaturen en regen of sneeuw hadden.
454 proefrit na revisie met nieuwe cijfers. Wijttenbachstraat
- 1961.
De tramwagens reden in die tijd niet snel, maar toch! Ik had dat wel
eens willen zien. Ik had het ziekteverzuim van de Gtr personeelsafdeling
van toen ook wel eens willen controleren. Maar ook zestig jaar later had
de vernieuwingsdrang bij het GVB ernstig toegeslagen.
456, lijn 3, Celebesstraat, 1958.
De twee assers
waren tijdens weekends al verdwenen. Hoewel ze nog wel tevoorschijn
werden getoverd bij drukke voetbalwedstrijden. Zowel bij Ajax als bij
Blauw-wit/DWS. Je voelde, dat de blauwen zich niet lang meer door
Amsterdamse straten zouden spoeden. En je hield je hart vast voor
eventuele zware aanrijdingen.
456 nieuwe cijfers, lijn 10, Van Hallstraat. 1961
Of voor het vervangen van de klassieke
wagencijfers door die moderne, strakke, lelijke cijfers, die natuurlijk
alleen op de moderne gelede wagens thuishoorden. Toen deze nieuwe
cijferkoorts bij het GVB begon, zag je in één klap het imago van de toen
bijna 40 jaar oude blauwen veranderen. Denk nog maar eens aan de
‘vernieuwde’ 411 of de ‘vernieuwde’ 396 of de ‘vernieuwde’ 446 of de
‘vernieuwde’ 470.
438, lijn 1, Stadionstraat, 1963.
En nog vele andere seriegenoten. Ik kan nog steeds
niet van die nieuwe irritante cijfers slapen. Het ergste waren ook
enkele tweeassige bijwagens er aan toe. Ik heb de 792 al zo’n 4 decennia
niet gezien, maar ik kan me nog steeds opwinden over die vreselijke
nieuwe, moderne plakcijfers. Wat was de naam van de
plakverantwoordelijke bij het GVB? En wat was het nut van het plakken
van moderne cijfers op materieel dat spoedig zou worden gesloopt? Het
leek wel of iedereen bij het GVB kon doen en laten wat hij wilde. Zonder
er bij nagedacht te hebben wat het nut was van zijn actie.
438 nieuwe cijfers, lijn 2, Middentoegangsbrug, 1964.
Nou mopper ik
wel over het GVB. Maar er zal geen ‘normale’ Amsterdammer zijn, die zich
druk heeft gemaakt over deze plakakties in de 60s. Behalve de
tramgenoten. Ik was altijd jaloers op die keurige Haagse HTM-collega’s,
waar oude HTM trams van die prachtige, sierlijke, goudkleurige cijfers
met krullen hadden en hielden. Zelfs op de eerste PCC-series! Tot in hun
einde der dagen. Letterlijk. De sfeer was bij het Haagse tram- en
busbedrijf in de vroege 60-er jaren toch beduidend klassieker dan in
Amsterdam.
Eventuele fouten voorbehouden
(red.)
 laat een berichtje achter |
