|
Tramcolumn
182
DE BRUTALE EN BRULLENDE OMVORMERS
(230213)
Foto's van Tom Mulder
tenzij anders vermeld
tommulder@amsterdamsetrams.nl
Honderden GVB-autobussen hebben wij, de fanatieke TRAMhobbyisten en
tijdgenoten, meegemaakt. In alle mogelijke ontwerpen, uitvoeringen en
kleuren. Je zag de moderner wordende tijd in het ontwerp van deze
mensenvervoerders iedere keer terug. Ze vormden qua uitvoering de grens
tussen vóór de oorlog en ná de oorlog.
161 LIJN K CS
En het leek, dat hoe verder in jaren, hoe sneller de
GVB-bussen weer waren verdwenen. Ik denk, dat de legendarische Omvormers
één van de populairste Amsterdamse autobusseries is geweest van de
afgelopen 60 jaar. Dat was in een tijd, dat Amsterdam nog een beetje
bijkwam van de ellende van de oorlog en voorzichtig het begin zag van de
veel belovende westelijke (en zuidelijke) tuinsteden.
163 LIJN D AMSTELSTATION
Waar de Omvormers hobbelend over de tijdelijke
straatstenen veel jaren van hun carriere sleten. Ze kwamen in 1948 en in
1962 waren ze weer allemaal uit Amsterdam verdwenen, waarna nog een
kortere loopbaan op een autosloperij in Soest volgde. Waar ze gratis
konden wegroesten. Nou was 14 jaar best veel jaren voor een autobus.
167 LIJN H KALFJESLAAN
Maar ik vond het spijtig, dat ze waren verdwenen. Geen
één werd er helaas bewaard voor het museum. Het meest opvallende was de
opvallend grote motor van Kromhout. Vlak naast de chauffeur/bestuurder.
Met op de motor, links vooraan, een uitdagende trekknop om de motor uit
te schakelen (maar dat deed ik net niet). Links naast de motor bij de
bestuurder bevond zich een enorme stang, waarmee hij met veel moeite de
half-automaat kon bedienen.
169 LIJN 40 STATIONSLOTERDIJK
De stang kon naar voren of naar achteren. De tweede
versnelling kwam in actie als de Omvormer brullend snelheid had gemaakt.
Het andere opvallende onderdeel waren de automatische instapdeur en de
uitstapdeuren, die met één druk op de knop open of dicht gingen. Bij de
vorige, vooroorlogse busserie de 126-157 had je voor open en dicht twee
verschillende knopjes. De Omvormers waren nog net bordbussen.
170 LIJN L NASSAUPLEIN
Er zou hierna nog maar één serie zo worden uitgerust,
waarna de verdraaibare richting- en lijnfilms werden geïntroduceerd.
Boven op de motor stond tenslotte de betaalbus. Achter de rug van de
bestuurder hing een leren gordijntje om het binnenlicht voor de
bestuurder te dempen, zodat het niet spiegelde in de voorruit. De
Omvormers hadden nog een ander voordeel. Van binnen rook het altijd
licht naar lekker ruikende olie.
177 LIJN 23 SURINAMEPLEIN
Maar dat kwam waarschijnlijk door de Kromhoutmotor voorin
de bus. Wat me ook nog bij is gebleven is het rode signaleringslichtje
voor haltes. Bescheiden in puntvorm boven de ruit van de bestuurder. De
Omvormers waren voor mij de toegang tot de nieuwe wereld in die eerste
jaren van mijn leven. Toen ze de volle bussen waren van onder meer lijn
F, die toen hobbelend over de kinderkopjes van de Hoofdweg, hun weg
vonden naar Station Haarlemmermeer.
183 LIJN 26 EUROPAPLEIN
Toen dacht je nog niet na over wat de volgende
carrièrestap van de Omvormers zou worden. Zoals de 3 bussen per dag van
lijn K, die de hele dag maar rondjes rond het CS zouden draaien. Als je
op de rijtabel van de lijn K-bussen keek, zag je dat er wel minimaal 25
ritten zouden zijn op één dag. Ook daar reed ik wel eens met mijn lijn
12-vriend (hé, Ome Ko!)de rondjes mee. Ik had het juist over de
betaalbussen van de Omvormers.
185 LIJN K CS
Op lijn K vlogen de hele dag de koperen centen je om de
oren. Want dat was het echte, officiële lijn K-tarief! Ik zat me toen op
zeer jonge leeftijd al af te vragen of het GVB er een beetje uitsprong
met die cent per passagier! En of die Omvormers niet zouden slijten van
al die CS-rondjes. Zowel in de remises als in de garages werd het werk
toch wel een stuk gemakkelijker met al die nieuwe onderdelen als de lijn
films. Zowel bij tram als bus. Bij de bordbussen en de blauwen moest wel
heel hard worden gewerkt om beugelcijfers, glaasjes en borden te
verwisselen. Ik had toch ook nooit kunnen bedenken, dat ik plus minus 50
jaar na datum, die geweldig brullende Omvormers zou herdenken.
Eventuele fouten voorbehouden
(red.)
 laat een berichtje achter |
