|
Tramcolumn
152
LIJN 18 EN LIJN 17 (110312)
Foto's van Tom Mulder
tenzij anders vermeld
tommulder@amsterdamsetrams.nl
We wisten, dat
het nog maar een maand zou duren! Dat op 9 september 1962 Amsterdam zou
worden verrijkt met een sensationele, nieuwe lange supertramlijn. Ik had
maandenlang al geen oog meer dichtgedaan! Toen, een maand voor 9
september, was het nog iedere keer afzien en werden we telkens in de
200-en van lijn 18 gepropt of als we mazzel hadden in de gelede 245 of
246. Die de hele lijn-18-dienst, ook ’s avonds, aanwezig waren.
Bij de opening van de
nieuwe sneltramlijn 17 naar Osdorp - 9 september
1962.
Foto: Tj.E. Swierstra.
Al deze AEC-ers
waren erg soepele autobussen, die gemakkelijk waren te besturen. Leek
het! Het enige verschil tussen de 200-225 en 226-244 waren de twee
verschillende carrosseriebouwers. Het opvallende waren de zeer kleine
versnellingspookjes, onmiddellijk rechts van het stuur. Het gaf de
bestuurders van lijn 18, en destijds ook de collega’s van lijn F/15, met
het grootste gemak de gelegenheid om flink tempo te maken. Busbestuurder
op deze juweeltjes van het GVB was een baan om jaloers op te zijn. Dat
het niet een job alleen voor jonge mensen was, bewees bijvoorbeeld de
tegen zijn pensioen aan zittende lijn F-bestuurder in 1961, die nog veel
pittiger reed dan velen van zijn jongere collegae. Toen stuk voor stuk
allemaal voormalige trambestuurders.
GVB 583 575 Ln 17 Dijkgraafplein - 15
september 1963
Collectie: Wim Ballman - foto
Tom Mulder
Terwijl hij over zijn halve
leesbrilletje naar de tram/buskaartjes loerde of pittig en zeer
vriendelijk een stempelafdruk uitdeelde. Begin september ’62 werden
langs de hele route de tramhaltepaaltjes van lijn 17 in de grond gezet.
De Cornelis Lelylaantrambaan was aangelegd. Net zoals alle rails in
Osdorp. Opvallend was ook de keerlus van het Osdorpplein. Wat waren de
plannen? Hetzelfde was van toepassing in de oude stad. Waar hier en daar
de rails waren vernieuwd, zoals op de Postjesweg. En de eerste,
glimmende 635-ers, met de weerstanden op de achterste geleding,
vertoonden zich al op andere Havenstraatlijnen. Zoals 13, 16 en 7. In
afwachting van de grote dag. Uiteraard waren er toen nog helemaal geen
670-ers! Op het Surinameplein met de kruising met de
Haarlemmermeerstraat verschenen de tramverkeerslichten voor de nieuwe
lijn 17. De SL2 en SL3 deden nog wat feestelijke eindklusjes in
afwachting van de openingsdag en dat gold ook voor de klassieke
AMC-bovenleidingmontagevrachtwagen.
GVB 583 575 Ln 17 Cornelis Lelylaan - 15 juni 1963
Collectie: Wim Ballman - foto
Tom Mulder
Bij elkaar zullen ongeveer tien GVB-ers zo’n 1 ½ jaar aan de nieuwe lijn hebben gewerkt. Een ware,
ongekende prestatie. Het nieuwe personeelshuisje voor het Dijkgraafplein
werd op zijn plaats gezet en de baan werd verder schoongemaakt. De
Tussenmeer was eerder nog een bouwplaats dan een gezellige
winkelstraat, die het later werd. 80% van de huizen waren nog in
aanbouw. Een enkele winkel was al open. En de trambaan bestond daar
alleen nog uit rails en verse aarde. Op sommige bovenleidingpalen werden
witte ringen geschilderd om aan te duiden, dat daar een afsluiter hing.
En het toekomstige Dijkgraafplein werd door ons hobbyisten nog spottend
‘de woestijn’ genoemd.
Want er bevond zich echt niet meer dan het nieuwe
eindpunthuisje met het bord STANDPLAATS LIJN 17, de rails en een smal
trottoirtje plus een haltepaal en een lantaarnpaal bij de eindlus en
veel zand en vergezichten naar de Haarlemmermeer. Dat was alles! De
smalle, tijdelijke openbare weg bestond nog uit
hobbelige stenen als een soort belofte voor een definieve weg in de
toekomst. 9 september 1962 was de grote dag. Op de
Tussenmeer in Osdorp
stonden honderden mensen de officiële lijn 17-opening gade te slaan. En
de 645, 644, 643, 642, 641, 640, 639, 638, 637, 636 en 635 stonden
brandnieuw en braaf in een rijtje achter elkaar, nadat ze de officiele
openingsrit vanaf het Surinameplein hadden gereden met onder meer het
wethouderechtpaar + één dameshoed. Zij had de officiële opening
verricht. Ik zit me al zo’n 50 jaar af te vragen of de tramlijn
17-bestuurders, voordat ze vanaf 9 september lijn 17-bestuurders werden,
nog werden geïnstrueerd of dat ze gewoon werden losgelaten. Want in mijn
ogen was het nogal wat. Die nieuwe lange trambaan naar het uiterst verre
Osdorp. Of begonnen de lijn 17-bestuurders zo maar aan een nieuwe
tramlijn waarop zij nog nooit hadden gereden? Zo leek het op 10
september 1962 wel toen het handjevol hobbyisten zich overgaven aan die
eerste lijn 17-bestuurder, die met het allergrootste gemak de 618 in
zo’n 35 minuten feilloos naar het CS reed.
Ik zal de bestuurder
echt nooit meer vergeten. Ook omdat hij maandag de 11e september de 432
op lijn 27 reed. Het is een relatief korte tijd geleden, dat de 618 ons
definitief verliet. Maar eigenlijk had de 618, de eerste lijn 17-tram,
een eeuwige plaats moeten krijgen als trammonument in Osdorp of anders
in het Rijksmuseum naast de Nachtwacht. Zodat nog vele generaties
Amsterdammers konden zien welke tram de allereerste dienstwagen van lijn
17 was. Op die 9e september 1962 waren alle Osdorpers echte (tijdelijke)
tramhobbyisten! Lijn 17 was nu van een drukke buslijn een echte, moderne
drukke tramlijn geworden. Nu lijn 18 nog!
Eventuele fouten voorbehouden
(red.)
 laat een berichtje achter |
