|
Tramcolumn
140
DRIEASSERS - DE TE TRAGE
TRAMSERIE (181211)
door en met foto's (tenzij anders vermeld)van Tom Mulder -
tommulder@amsterdamsetrams.nl
Of je nu wilt of
niet, als je een stukje schrijft over de Amsterdamse drie-assers lukt
dat bijna niet zonder in de lach te schieten. Terwijl mijn computer en
ik toch bijzonder serieuze wezens zijn, die een verhaaltje over de
GVB-drieassers te belangrijk vinden om daar niet serieus mee bezig te
zijn. Iedereen weet dat Amsterdam in 1948 voorzichtig met nieuwe trams
werd geconfronteerd. 60 Motorwagens en 50 bijwagens zouden worden
geboren.
GVB 499+987 - Lijn
3 Marnixplein - 25 augustus 1963
Collectie: Wim Ballman - foto Tom Mulder
De drieassers zagen
er in het begin echt mooi uit. Helemaal vergeleken met de oude
tramseries. Omdat wij Amsterdammers nooit werden verwend met kwalitatief
ijzersterke trams, behalve de ouderwetse blauwen heel misschien, leek de
komst van de drieassers een totaal nieuw en boeiend hoofdstuk in de
Amsterdamse tramgeschiedenis. (Een voorbeeld van ijzersterke trams in de
oude tijd waren onder meer de Rotterdamse vierassers en de Haagse
(meest) vierassige 800-en). Ik moet toegeven, dat de drieassers het
levenslicht zagen in een erg donkere tijd.
GVB 523+958 - Lijn
25 Weteringplantsoen ca 1962
Collectie: Wim Ballman - foto Tom Mulder
De oorlog was net afgelopen
en armoede was troef in de Nederlanden. Het was een wonder, dat
Werkspoor in Utrecht nieuwe trams kon leveren. Al voor de oorlog werd
over nieuwe trams gesproken. Er was ook een groot verschil met de
klassieke Amsterdamse twee-assers. De drie-assers hadden gesloten deuren
en keurige zitplaatsen voor de passagiers en het personeel. De
zitplaatsen waren typisch ingedeeld. Zowel in de motor- als in de
bijwagens in het voorste deel van de trams waren zij moeilijk
bereikbaar. De conducteur bediende de instap en uitstapdeuren en hield
de deursignalering in de gaten. Het grote nadeel waren de erg zwakke
motoren.
Detail
GVB 496+ Lijn 10 Frederiksplein 1964
Collectie: Wim Ballman - foto Tom Mulder
Als je ging lopen was je er sneller. In het drieasserbestaan is
heel veel gewijzigd. Om eens te beginnen met de in- en uitstaptreden,
die eerst aan de haltes in en uitklapten bij het openen en sluiten van
de deuren. Al in de tweede helft van de jaren ’50 werden die treden
verwijderd en vastgezet. In de 60-er jaren verhuisde de meeste
lijnkleurglaasjes naar de daken. Om welke reden? Natuurlijk zocht het
GVB naar oplossingen voor het vele werk, die de ouderwetse drieassers de
remisewerknemers gaven in vergelijking met al die nieuwe geledes. Zoals
de de lijncijfers in de beugels. ‘Gelede films’ kwamen hiervoor in de
plaats, nadat de koppen van veel drieassers waren verbouwd en een stuk
groter waren geworden. Het droeg niet bij tot de schoonheid van de
motorwagens.
Detail
beugelcijfer en filmkast GVB 507 - Lijn 1 -
Leidseplein 13 januari 1963
Collectie: Wim Ballman - foto Tom Mulder
De beugelcijfers kwamen uiteraard te vervallen. Ik zie nog
zo de 494 als eerste met een nieuwe filmkast de Havenstraat uitrijden.
Met 60 motorwagens heb je voor de wijzigingen veel tijd nodig! In de
60-er jaren kon het GVB in België (?) tweedehands verwarmingsplaten
kopen, die in de drieassers tegen de plafonds werden bevestigd. De enige
verwarming daarvoor waren de verwarmingsplaten voor de voeten van de
bestuurders en de conducteurs. Die meestal door de schoenen van het
personeel heen brandden. Er werden ook nog wijzigingen uitgeprobeerd en
niet algemeen vervolgd, zoals uiterlijke veranderingen van in- en
uitstapdeuren. Maar opnieuw. Met welk doel?
GVB 939+963 - Lijn
13 Eindhalte Slotermeer
- 60-er jaren
Foto: Henk Graalman
Opvallend waren bij de drieassers de weinig grote schade gevallen. De enige reden daarvoor was
de traagheid van de drieassers. Als de plannen van het GVB waren
uitgevoerd, hadden we de drieassers in heel andere tramcombinaties
kunnen zien. Onder meer als bijwagen van de kleine geledes, waar proeven
mee werden genomen. De proefgelede was de kleine 580. Maar bij deze
nachtelijke proefrit van deze combinatie is het gelukkig gebleven.
Daarna
kon de 580 weer naar bed.
Eventuele fouten voorbehouden
(red.)
 laat een berichtje achter |
