Misschien is het U nog
niet opgevallen. Ik bedoel dat men steeds vaker moet zoeken naar een
brievenbus waarin men papieren brieven kan werpen. Gesteld dat U nog wel
eens een papieren stuk in de bus deponeert dan mag U ervan uitgaan dat
TNT-Post – de afkorting schijn je op z’n Engels uit te moeten spreken -
de brief bezorgt bij de geadresseerde.
De eerste
brievenbussen in 1922 Embedded YouTube
Lijn 3 in de Van Baerlestraat, onderweg van Stationsplein naar Javaplein.
Bijwagen 835 met brievenbus achter een grootbordesmotorwagen in 1928.
Prentbriefkaart
Hoe dan ook, ik meen waar
te nemen dat het aantal brievenbussen sluipenderwijs vermindert. Van
plaatsen waar van oudsher die nuttige objecten stonden blijken deze te
zijn verdwenen als ik bij uitzondering een papieren stuk ter post wil
bezorgen. Bezuiniging? Steeds minder papieren post?
Lijn 1 met open bijwagen 593 op het Leidseplein in 1932.
Fotograaf onbekend
Het vroegere
staatsbedrijf P.T.T. kon er ook wat van. In 1971 verdwenen de
brievenbussen van de Amsterdamse trams die het Centraal Station aandeden
nadat zij in 1922 waren verschenen. Aanvankelijk was de brievenbus
alleen aanwezig aan de trams van lijn 2.
Het nummer 603 knalt er uit. De wagen
kon toen nog niet vermoeden dat hij nog eens de reis naar Duitsland zou
maken.
In 1923 verschenen zij ook aan
trams van lijn 1 en in de jaren tot 1928 ook aan de trams van de overige CS-lijnen.
Vijftig jaar brievenbussen aan de tram hebben we dus niet mogen beleven.
“Er werd te weinig gebruik van gemaakt”, aldus P.T.T. in 1971 om het
opheffen van de brievenbussen te rechtvaardigen.
Lijn 2 met bijwagen 888, op 27 augustus 1937 begonnen aan de volgende
rit naar de Koninginneweg.
Fotograaf onbekend
Nogal wiedes als je
begint met het op steeds meer tijdstippen gesloten houden van de bussen.
Tenslotte was de officiële reden om met deze dienstverlening te stoppen
dat geen personeel meer te vinden was om de bussen te ledigen.
Lijn 4 met ex-Utrechtenaar 75, nu GTr. 1 aan de standplaats Rivierenlaan
in 1940.
Foto G.J. de Swart †
Op een tramsite moet
natuurlijk te lezen zijn welke tramlijnen in de periode 1922-1971 het
C.S. aandeden en dus van brievenbussen voorzien waren. Het betrof de
lijnen 1, 2, 3, 4, 5, 8, 9, 11, 12, 13, 16, 17, 18,
19, 21, 24, 25 en 26.
Lijn 22 (1921-1944) heeft uiteraard ook langs het CS gereden maar
brievenbussen werden op lijn 22 niet meegevoerd. Ook lijn 27 (1962-1971)
kwam langs het CS maar slechts tijdens de spitsuren. Daarom kende lijn
27 geen brievenbussen. Hetzelfde was het geval met lijn 5 in de periode
(1961-1965) waarin deze lijn slechts spitsuurlijn was.
Lijn 16 met open bijwagen 602 aan de standplaats Station Haarlemmermeer
in 1940.
Foto Brahn †
Op zon- en feestdagen werden geen brievenbussen aan de trams gehangen.
Lijn 8 met bijwagen 830 op het Stationsplein, 1942, het laatste jaar
waarin lijn 8 heeft gereden.
Fotograaf onbekend
Foto’s van trams met
brievenbussen zijn er niet veel. Meestal richtte de fotograaf zich op de
voorzijde van de tram. De brievenbussen waren opgehangen aan de
achterzijde van de tram.
Lijn 1 met bijwagen 636 in de Leidsestraat met het model brievenbus dat
tot 1971 in gebruik zou blijven, 25 april 1951.
Foto L. Albers N.B. Een dergelijke brievenbus is te zien in het Museum voor
Communicatie in de Zeestraat te Den Haag
Toch is dit verhaal de
aanleiding om wat beelden uit het verleden te tonen. Zowaar bestaat een
foto van een tram van lijn 3 die een brievenbus voert. Op lijn 3 was de
brievenbus maar een kort leven gegund omdat deze lijn in 1929 van het
Stationsplein verdween.
Lijn 17 met bijwagen 742 op het Surinameplein in 1952. Lijn 17 werd toen
geacht met blauwe wagens te rijden maar de 742 wordt getrokken door
grootbordesser 239.
Foto H.W.E. de Bock †
Lijn 16 met bijwagen 800 op de Prins Hendrikkade in 1953. Rechts het
“gele huisje”, destijds trefpunt van de “tramjongens”.
Foto H.W.E. de Bock †
Lijn 5 met bijwagen 944 op het Weesperplein in 1953.
Foto H.W.E. de Bock †
Een nog zo goed als nieuwe gelede wagen (serie 551-575) rijdt als lijn 2
op het Hoofddorpplein in de tweede helft van de jaren 50.
Prentbriefkaart
Lijn 13 met bijwagen 996 aan de standplaats Slotermeer, 4-6-1960.
Foto van de auteur
Ook autobussen droegen brievenbussen maar, anders dan bij de tram, aan
de voorzijde. Bij gebreke van een foto van een tram van lijn 21 bus 26
van buslijn 21 op de westelijke toegangsbrug, 29-5-1963.
Foto van de auteur
Twee gelede wagens als lijn 17 op de N.Z. Voorburgwal. De 651 met
brievenbus, net als de 562, 24 februari 1964.
Foto Hans Meijer
Misschien werd Uw brief wel uit de brievenbus op de 629 gehaald op het
Stationsplein op 27 oktober 1964. Kennelijk is het spitsuur gezien de
424 als lijn 2 als spitsuurwagen.
Foto Karel Hoorn
Afgedankte brievenbussen te koop! Prijs Hfl. 25,00.
“Het Parool”, 18-9-1971
Geraadpleegd:
W.J.M. Leideritz, “Van paardetram naar dubbelgelede”, een historische
terugblik op ruim 100 jaar bussen en trammen in Amsterdam, Alkmaar, 1979
