Bijdragen van Tom Mulder
Geheugen van de Amsterdamse tram

<< terug naar index Tramcolumns

volgende column >>

Tramcolumn 153

Share |

MIJN FAVORIETE TRAMBESTUURSTER (180312)
Foto's van Tom Mulder tenzij anders vermeld
tommulder@amsterdamsetrams.nl

Als je solliciteert naar een job als trambestuurster weet dan waaraan je begint. Je doet dan niet alleen je werk, maar je bent ook plotseling een publiek bezit. Want alle regelmatige passagiers van jouw lijn zien je, kijken je aan en kennen je dan en gaan er ook automatisch vanuit, dat je ook andersom alle ‘lijngezichten’ herkent.


GVB 523+958 Ln 24 Weteringplantsoen ca 1962
Collectie: Wim Ballman - foto Tom Mulder

Ik wil niet altijd alleen maar over mijn tramverleden schrijven, maar er waren van die facetten bij deze ‘liefhebberij’, die je net als de trams nooit meer vergeet. En dat zijn onder andere mijn favoriete trambestuursters! Niet verder vertellen. Maar ik zal geen namen noemen! Ik heb nog wel steeds haar foto’s onder mijn kussen. Het trambestuursteravontuurtje begint natuurlijk met de eerste tramconductrices van het GVB. Toen de dames halverwege de jaren ’50 aan het werk gingen, was dat groot wereldnieuws! Het stond in alle kranten. Vaak met een foto van de toekomstige conductrices, de speciale uniformen inclusief de hoofddeksels, hun trotse, verantwoordelijke instructeur en een foto van een ultramoderne drieasser (!), zodat de dames niet hoefden te staan en te lopen tijdens hun werk, zoals hun mannelijke collegae in alle twee-assers. Toen Amsterdam een beetje aan de conductrices ging wennen, gingen de dames ook nog ‘besturen’. De tramdames kregen daarmee veel respect van de andere weggebruikers.


GVB 565 Ln 1 Amstelveenseweg - 7 aug. 1965
Collectie: Wim Ballman - foto Tom Mulder

Helemaal toen ze niet alleen maar op de keurige lijn 25 ontzag kregen van de Amsterdammers, maar langzamerhand ook op de andere lijnen. Het opvallendst waren de vele bestuursters op de lijnen 1 en 2, waar ze erg populair werden. Ook intern bij sommige GVB-collega’s! Andersom leken de dames die aandacht ook erg plezierig te vinden. Getuige andere persoonlijke banden dan professionele. Maar je kwam nu en dan de tramdames ook op andere lijnen tegen.


GVB 563 Ln 1 Middentoegangsbrug -  7 aug. 1965
Collectie: Wim Ballman - foto Tom Mulder

Op de ene lijn wat meer dan op de andere. Terwijl een tramjob er een was en is met zeer wisselende werktijden, die varieerden van erg vroeg tot erg laat. Ook in het weekend. Het GVB kwam de bestuursters tegemoet door het plaatsen van speciale, antieke eindpunthuisjes voor dames. Niet dat ze ooit werden gebruikt, maar toch! In de eerste helft van de 60s, toen nog veel blauwen in Amsterdam rondreden, is het volgens ooggetuigen minstens twee maal voorgekomen, dat ‘bestuursters’ in blauwe wagens de baas en de bestuurster waren. Echt waar! Terwijl zij officieel niet op een blauwe hoefden te rijden. Maar het waren wel slechts spitsdiensten!


GVB 563 Ln 1 Stationsplein - 7 aug. 1965
Collectie: Wim Ballman - foto Tom Mulder

Maar bij gebrek aan personeel of aan materieel vervagen de grenzen soms. In deze 21e eeuw kijkt er niemand nog verrast op als er trots en vriendelijk een bestuurster aan komt rijden. Als ik zo terugkijk op de 60s waren er dan wel trambestuursters maar zeker geen lijncheffinnen! Ook wat dat betreft is het GVB met de tijd meegegaan. Als ik verder in mijn geheugen graaf, heb ik de meeste herinneringen aan de vriendelijke tramdames van de lijnen 1, 2 en 25. Als ik andere lijnen ben vergeten, bied ik daar mijn excuses voor aan.


GVB 563 Ln 17 Nieuwe Zijds Voorburgwal - 15 jan. 1964
Collectie: Wim Ballman - foto Tom Mulder

Natuurlijk was het GVB in de 50-er jaren een echt mannenbedrijf. Denk maar aan de staking in 1955. De komst van de conductrices was de eerste stap waarmee werd meegegaan in een veranderende tijd. Het maakte zowel in- als extern van het GVB een bedrijf waarin met de tijd werd meegetramd. Het droeg verder bij aan een vriendelijker en gezelliger uitstraling van het GVB. Het was een juiste beslissing!

Eventuele fouten voorbehouden (red.)

Reactie op dit artikel komt uit Australië

Hallo Tom

Met permissie moest ik toch wel inwendig en luid lachen over de erg persoonlijke ervaring van de puber en een oudere vrouw, met je bosje rode rozen kouwe voeten krijgen op de stoep.
Toendertijd ervaarde je die dingen als een ‘afgang’. Op de Osdorpschoolgemeenschap was ik ook eens helemaal verliefd, maar had geen enkel idée wat ik daaraan zou gaan doen. Angst voor rejectie (de afgang) was sterk. Dus dacht ik dat de beste manier om haar aandacht te trekken was haar te negeren. Ze woonde ook in Slotervaart en soms hing ik rond in die buurt als een loopse hond om een ‘toevallige’ ontmoeting buiten de schoolgemeenschap te bewerkstelligen en eventuele afgangen persoonlijk te houden. Later ontmoette ik haar nog eens, ik was toen reeds met een ander meisje in vaste verkering, en ze zei dat ze me best een leuke jongen vond op school en waarom ik daar nooit iets aan gedaan had, want ze had mijn interesse opgemerkt. Dat was een gevaarlijk momentje, what if…..

Willy Alberti had een platenzaak op het Osdorplein, daar vele uren doorgebracht (gedurende en na schooltijd) om naar platen te luisteren en niet te kopen. Willeke daar nooit gezien, alhoewel ‘Spiegelbeeld’ me toch iets deed, weet niet wat, maar het deed me iets.

Heb ook nog een een heftige relatie gehad met een dochter van een trambestuurder van lijn 13, toen dat eindigde was haar bijnaam tramtrut of TT. Toen ik als eerste sinds de tweede wereldoorlog weer een twee-assige trouwtram georganiseerd had, hadden mijn vrienden van de D’at op het kopbord van de tram de T van trouw en de T van tram daaronder met elkaar verbonden.
Ik haalde mijn bruid en gasten per tram op de Hoofdweg op, daarna de tram op de Dam geparkeerd, naar het stadhuis gewandeld, en terug naar Osdorp voor de receptie.

En de gezondheid zo goed, gefeliciteerd en houwen zo.

Groeten
Henk Graalman

 
<< terug naar index Tramcolumns

volgende column >>

omhoog

laat een berichtje achter

 

Bezoekersteller

eXTReMe Tracker